میلاد با سعادت آقا امام حسن مجتبی (ع) بر همه مبارک 

یااَبا مُحَمَّدٍ یاحَسَنَ بنِ عَلِیِ اَیُّهَا المُجتَبی یَابنَ رَســـوُلِ اللّهِ

یا حُجَّةَ اللّهِ عَلی خَلقِـــهِ یا سَیِـــدَناوَ مـــَولانا اِنــا تَوَجَّهنا وَ

ستَشفَعنا وَ تَوَسَّلنا بِکَ اِلیَ اللّهِ وَ قَدَّمناکَ بَینَ یَدَی حاجاتِنا 

                 یا وَجیهاً عِندَاللّهِ اِشفَع لَنا عِندَاللّه

       چه نشاطیست عزیزان که به هر انجمن ست
                                                   شاد و خرم دل یاران و ، به دور از محن ست
        هر طرف میگذرم، بانگ طرب می شنوم
                                                  وه که میلاد حسن، نور دل بوالحسن ست
        دختر ختم رسولان پسری آوردست
                                                   که وجودش حسن و، نام نکویش حسن است
       سروی آزاده عیان گشته که از لطف و صفاش
                                                   غیرت جنـــت مـــوعود، زمیـــن و زمـــــن ست
       شیعیا خرم و فرخنده ازین مولودند 
                                                   شادمان، خاطر شوریده هر مرد و زن ست
       صبر ایوب فراموش شد از خاطره ها
                                                   که در افواه کنون صحبت صبر حسن ست
      پور زهرا! ز عنایت به محبان نظری
                                                   دیده ها سوی تو ای دلبر شیرین سخن ست
    ای حیاتی! چه غم از محنت محشر داری
                                                   که حسن روز جزا دافع رنج و محن ست

   ولادت ،زندگی نامه و چند حدیث از این بزرگوار در ر       

امام ابومحمد حسن بن علی بن ابیطالب علیه السلام؛ دومین پیشوا از امامان معصوم اهل بیت، یکی از پنج تن آل عبا و نخستین سبط رسول خدا (ص) است که پیامبر بزرگوار اسلام او و برادرش را دو سرور جوانان بهشت و دو گل خوشبوی خویش نامید .
مادرش فاطمه علیها السلام دخت گرامی رسول الله و بانوی بانوان جهان می باشد .
زادگاه شریفش مدینه و زمان تولد این مولود مبارک، بنابر مشهور عامه و خاصه پانزدهم رمضان سال سوم و یا دوم هجرت بوده است. البته در این مورد اقوال دیگری نیز نقل گردیده است. مثلا بعضی بجای رمضان، ماه شعبان را ذکر نموده اند که گویا با تولد حضرت حسین بن علی (ع) اشتباه کرده اند. در هر صورت نظر قطعی تر همان است که بیان گردید .
امام حسن(ع) نخستین فرزند امام علی بن ابیطالب و حضرت فاطمه علیها السلام است. محدث عظیم الشان شیعی، ثقه الاسلام کلینی در کتاب کافی از حضرت امام صادق (ع) روایت می کند که فاصله بین ولادت امام حسن و امام حسین (ع) فقط یک طُهر بوده و بین زاده شدن این دو برادر شش ماه و ده روز فاصله شده است ( طُهر = پاکیزگی را از عادت زنانگی ) . بنابراین معلوم می شود که مدت حمل حضرت حسین (ع) شش ماه بود که علی ابن ابراهیم قمی ، مفسر عالیقدر شیعی نیز در تفسیر خود به این نکته اشاره نموده است .
اما این مطلب با آنچه که درباره تاریخ ولادت دو برادر ثبت کرده اند، سازگار نیست . زیرا ولادت حضرت حسین (ع) در شب پنجم شعبان سال سوم یا چهارم هجرت روی داده است و در نتیجه بین میلاد این دو برادر ده ماه و بیست روز فاصله بوده است که ابن شهر آشوب نیز در کتاب « المناقب » همین مبنا را پذیرفته است . البته اگر تولد امام حسن (ع) را سال دوم و تولد امام حسین (ع) را سال چهارم بدانیم ، این فاصله یک سال و ده ماه و بیست روز خواهد شد که با روایت قُتاده هماهنگی دارد ، زیرا او گفته است که فاصله بین ولادت دو برادر، یکسال و ده ماه بوده است.
با توجه به آنچه گذشت ، میتوان نتیجه گرفت که روایت نخست ، اندکی مخدوش شده است و گویا راوی در اثر فراموشی ، مدت حمل حضرت حسن (ع) را به حضرت حسین (ع) نسبت داده است ، بدین معنی که امام فرموده فاصله بین میلاد برادر بزرگ و حمل برادر کوچک فقط یک طُهر بوده و سپس مدت حمل برادر بزرگ را شش ماه تعیین کرده ، اما راوی این مدت را به برادر کوچک نسبت داده است .
البته احتمال می رود که این اشتباه از نویسندگان در هنگام نوشتن روی داده باشد . در هر صورت تردیدی نیست که فاصله بین میلاد این دو امام بزرگوار بیش از ده ماه بوده است . واقدی در کتاب « المغازی » می نویسد: بین ولادت امام حسن (ع) و حمل امام حسین (ع) مدت 50 روز فاصله شده است .
هنگامی که امام حسن (ع) پا به عرصه گیتی نهاد ، فاطمه زهرا سلام الله علیها از همسر خود خواست که او را نامگذاری کند ، اما علی (ع) فرمود که من در نامگذاری او بر پیامبر بزرگوار اسلام پیشی نمی جویم ، تا آنکه رسول خدا به خانه آنان وارد شد و نوزاد جدید را به خدمت حضرتش بردند . ایشان در گوش راست وی اذان و در گوش چپش اقامه گفتند و او را « حسن » نامیدند ، اسمی که هرگز در دوران جاهلیت شنیده نشده بود .
کلینی در کتاب کافی به نقل از ششمین امام (ع) می نویسد که حضرت رسول (ص) با دست خود برای نواده خویش گوسفندی عقیقه کرد و فرمود :
« با نام خدا، این عقیقه را برای حسن تهیه می کنم . » سپس عرضه داشت :
« بار پروردگارا استخوانش را بجای استخوان او ، گوشتش را بجای گوشت او ، خونش را بجای خون او و مویش را بجای موی او عقیقه می کنم ، خداوندا این عقیقه را پناه و نگاهبان محمد و آل محمد قرار ده . » در روایت دیگر آمده که حضرت دو قوچ کبود رنگ عقیقه فرمودند ، ولی گویا اصل روایت این بوده که ایشان برای هر یک از دو نواده خود یک گوسفند عقیقه کرده است ، همانگونه که ابن سعد در « الطبقات الکبری » به همین نکته اشاره نموده است .
در ادامه روایت آمده است که رسول گرامی به قابله یک ران گوسفند و یک دینار طلا بخشید . سپس موی سر فرزند دلبند دختر خود را تراشید و امر کرد که هم وزن این مو ، نقره صدقه بدهند که وزن آن اندکی بیش از یک درهم شد . بعضی گفته اند که حضرت به دختر خود امر کرد که اینکارها را انجام دهد .
بدینگونه بود که عقیقه نمودن و صدقه دادن نقره هموزن موی نوزاد از سنتهای دائمی اسلامی نزد دانشمندان گردید .
همچنین پیامبر اسلام (ص) سر مبارک حسن بن علی (ع) را به ماده خوشبوئی آغشته فرمود و این کار را در مقابل عمل دوران جاهلیت انجام داد که سر طفل را بخون آغشته می نمودند .
در کتاب اُسدُ الغابه از ام الفضل همسر عباس بن عبدالمطلب نقل شده که گوید من به رسول خدا عرض کردم : « یا رسول الله در خواب دیدم که عضوی از اعضای شما در خانه من است » . حضرت فرمود : « خیر است ، بزودی فاطمه فرزندی می آورد و تو او را شیر می دهی . » زمانی بیش نگذشت که امام حسن (ع) پای به جهان نهاد و ام الفضل او را شیر داد .
امام حسن (ع) فقط یک کنیه داشت و آن « ابومحمد » است که جد بزرگوارش برای او قرار داد . مشهورترین القاب ایشان عبارتند از : تقی ، زکی ، سبط .
نقش نگین انگشتری آن بزرگوار را چند گونه نقل نموده اند : الفصول المهمه آنرا « العزه لله وحده » نقل می کند . وافی و کتابهای دیگر از امام ابوالحسن الرضا (ع) عبارت « العزه الله » را روایت می نمایند . صاحب بن عباد در کتاب « عنوان المعارف » جمله « الله اکبر و به استعین » را ذکر می کند و وافی بنقل از امام ششم می نویسد که نقش نگین هر دو نور چشم رسول خدا « حسبی الله » بوده است .
حضرت حسن (ع) در زمان پادشاهی معاویه می زیست ( بهتر آنست ، بگوییم : معاویه در زمان امامت امام حسن (ع) خود را پادشاه خواند ) . سفینه ، خادم رسول الله سمت دربانی حضرتش را بر عهده داشت .
از این امام بزرگوار مجموعا پانزده فرزند بر جای مانده که عبارتند از :
زید ، ام الحسن و ام الحسین از مادری بنام بشیر بنت ابی مسعود ؛ حسن از مادری بنام خوله بنت منضور ؛ عمر، قاسم و عبدالله از مادری کنیز ؛ عبدالرحمن که مادر او هم کنیز بوده است ؛ حسین، طلحه و فاطمه از مادری بنام ام اسحق بنت طلحه بن عبدالله ، فاطمه ، ام سلمه و رقیه که مادرانشان متفاوت بوده اند . از این فرزندان فقط حسن و زید صاحب نسل بوده اند ، ولی از سیزده نفر دیگر نسلی بر جای نمانده است

اخلاق امام

 .

دانشمندان نوشته اند : « امام حسن (ع) در میان مردم گشاده ترین سینه را داشت و پر گذشت ترین و بخشنده ترین مردم بود . »

مدائنی می نویسد : « امام حسن (ع) که ارشد فرزندان علی (ع) بود ، انسانی بزرگمنش با سخاوت و حلیم بود و رسول الله (ص) او را دوست می داشت . »

شیخ صدوق در « امالی » از حضرت صادق (ع) و او از پدرانش نقل می کند که امام حسن بن علی بن ابیطالب در میان مردم زمان خود عابدترین ، پارساترین و گرامیترین افراد بود ، چون قصد حج می کرد پیاده راه می رفت و گاهی پای خود را نیز برهنه می فرمود . هیچگاه دست به کاری نمی زد ، مگر اینکه خدا را یاد می نمود . راستگوترین مردم بود و رساترین بیان را داشت . هر گاه به در ورودی مسجد می رسید سر خود را بلند کرده و عرض می نمود :

« بارالها! مهمان تو به حضرت رسیده ؛ ای احسانگر! بنده تباهکار تو بدرگاهت شتافته ، پس از زشتیهایی که مرتکب شده بخاطر زیباییهایی که نزد تو است ، در گذر ای کریم! »

زبیر بن بکار در کتاب « انساب قریش » می نویسد : « زینب بن ابی رافع روایت می کند که فاطمه سلام الله علیها در زمانی که پدر بزرگوارش بر بستر بیماری مرگ افتاده بود ، روزی دست دو فرزند خود را گرفت و به خدمت پدر آورد و گفت :

« ای پیامبر خدا! این دو ، فرزندانت هستند ، آیا برای آنان ارثی از خود قرار نمی دهی؟ »

حضرت در پاسخ فرمودند :

« هیبت و آقایی خود را برای حسن و جرات و بخشش خود را برای حسین قرار می دهم . »

طبرسی در کتاب « اعلام الوری » می نویسد : این روایت با روایت دیگری که محمد بن اسحاق نقل می کند، سازگاری دارد . او می گوید : « پس از رسول خدا هیچکس در شرف و عزت به رتبه حسن بن علی نرسید » . گاهی امام (ع) در خانه را می گشودند و در آستانه در می نشستند ، در نتیجه راه بسته می شد، زیرا هیچکس از مردم بخاطر تعظیم و بزرگداشت او از مقابلش عبور نمی نمود و چون حضرت این نکته را در می یافتند ، بدرون خانه می رفتند و راه باز می شد .

هم او می گوید: « حسن بن علی را در راه حج ملاقات کردم که از مرکب خویش پیاده شد و قدم زنان حرکت کرد . در این موقع تمام مردمی که با او بودند به او اقتدا نموده و با او پیاده حرکت کردند ، حتی سعد بن ابی وقاص را دیدم که فرود آمد و پیاده گام زد . »

واصل بن عطا می گوید : « سیمای حسن بن علی (ع) چون سیمای پیامبران و هیبت او چون هیبت پادشاهان بود . »

شیخ مفید در ارشاد می نویسد :

« حسن بن علی وصی پدرش امیرالمومنین بود که او را ناظر بر موقوفات و صدقات خویش قرار داد و عهدنامه مشهوری برای او نگاشت . همچنین حضرت علی (ع) در وصیت خود مبانی روشن دین و جنبه های حکمت و ادب را برای فرزند خویش بیان فرمود . این وصیت را دانشمندان بیشماری در کتب خود نگاشته و فقیهان بزرگوار در روش دینی و دنیایی خود از روشناییهای آن بهره جسته اند . »

 

سخنان گهر بار امام حسن ع

قیل له علیه السلام ما المروة؟ قال : حفظ الدین واعزاز النفس ولین الکنف و تعهد الصنیعة واداء الحقوق والتحبب الی الناس .

ازآن حضرت سؤال شد : مروت چیست؟ فرمود : حفظ دین، عزت نفس، نرمش، احسان، پرداخت حقوق و اظهار دوستی نسبت به مردم .

تحف العقول ص227

ان رفعة الذین یعلمون عظمة الله ان یتواضعوا، و( عز ) الذین یعرفون ما جلال الله ان یتذللوا( له )، وسلامة الذین یعلمون ما قدرة الله ان یستسلموا له .

بزرگی کسانی که عظمت خدا را دانستند این است که تواضع کنند، و عزت آنها که جلال خدا را شناختند این است که برایش زبونی کنند، و سلامت آنها که دانستند خداچه قدرتی دارد این است که به او تسلیم شوند .

تحف العقول ص 229

فاتقوا الله عباد الله ، واعلموا أنه من یتق الله یجعل له مخرجا من الفتن ویسدد فی امره ویهییء له رشده .

ای بندگان خدا، پرهیزگار باشید، و بدانید که هر کس پرهیزگار باشد، خداونداو را به خوبی از فتنه ها وآزمایشها برآورد و در کارش موفق سازد و راه حق رابرایش آماده کند .

تحف العقول ص 224

ان جار الله آمن محفوظ وعدوه خائف مخذول .

پناهنده به خدا آسوده و محفوظ است، و دشمنش ترسان و بی یاور .

اتعظوا عباد الله بالعبر واعتبروا بالاثر وازدجروا بالنعیم وانتفعوا بالمواعظ
.
ای بندگان خدا از عبرتها پند گیرید، و از اثر گذشتگان متوجه شوید، و به وسیله نعمتها از نافرمانی خدا باز ایستید، و از پندها سود برید .

ما بقی فی الدنیا بقیة غیر هذا القرآن فاتخذوه اماما یدلکم علی هداکم، وان أحق الناس بالقرآن من عمل به وان لم یحفظه وأبعدهم منه من لم یعمل به وان کان یقرأه .

تنها چیزی که در این دنیای فانی، باقی می ماند قرآن است، پس قرآن را پیشوا وامام خود قرار دهی، تا به راه راست و مستقیم هدایت شوید . همانا محق ترین مردم به قرآن کسانی هستند که بدان عمل کنند اگر چه آن را حفظ نکرده باشند، و دورترین افراد از قرآن کسانی هستند که به دستورات آن عمل نکنند گرچه قاری و خواننده آن باشند .

ارشادالقلوب ص 102

لا ادب لمن لا عقل له، ولا مروة لمن لا هم له، ولا حیاء لمن لا دین له، ورأس العقل معاشرة الناس بالجمیل، وبالعقل تدرک الداران جمیعا .

کسی که عقل ندارد ادب ندارد، و کسی که همت ندارد مروت ندارد، و کسی که دین ندارد حیا ندارد . و خردمندی موجب معاشرت نیکو با مردم است، و به وسیله عقل سعادت هر دو عالم به دست می آید .

بحارالانوار ج 87 ص 111

الخیر الذی لا شر فیه، الشکر مع النعمة والصبر علی النازلة
.
خیری که هیچ شری در آن نیست، شکر بر نعمت و صبر بر مصیبت و ناگوار است .

تحف العقول ص 237

قال رجل للحسن علیه السلام: ان لی ابنة فمن تری أ ن أزوجها له؟ قال: زوجها ممن یتقی الله عز وجل فإن أحبها أکرمها وأن أ بغضها لم یظلمها .

مردی به امام حسن علیه السلام عرض کرد : دختری دارم، به نظر شما با چه کسی وصلت کنم . فرمود : با کسی که متقی و با ایمان باشد . چون اگر او را دوست بدارد، مورد احترامش قرار میدهد ، و اگر از او نفرت داشته باشد، به او ظلم نمیکند .

مستطرف ج 2 ص 218

یا بنی لا تؤاخ أحدا حتی تعرف موارده ومصادره فاذا استنبطت الخبرة ورضیت العشرة فآخه علی اقالة العثرة والمواساة فی العسرة .

ای پسرم با هیچکس برادری مکن تا بدانی کجا می رود و از کجا می آید و چه ریشه ای دارد، پس چون خوب از حالش آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی با او برادری کن به شرط گذشت از لغزش و کمک در تنگی .
تحف العقول ص

                                                                         التماس دعا

                                                                         یا علی مدد